ÜCRETLİ EMEK VE SERMAYE Derinleşen Küresel Kriz ve Türkiye'ye Yansımaları

Bağımsız Sosyal Bilimciler’in 17 yazar ve araştırmacının katkılarıyla hazırladığı bu kollektif ürün, 2000’li yıllardaki son ekonomik bunalıma gidiş sürecinde ve bunalım yıllarında “Türkiye’de emeğin durumu”na odaklanmaktadır. Ekonomik ve siyasal olgular, bu durum değerlendirmesinin arka planında yer almıştır. On bölümden kurulu olan incelemenin birinci bölümü, 2000’li yılların “büyük durgunluk”unu karakteristik çizgileriyle betimliyor. İkinci bölümde “küresel kriz”in giderek “küresel istihdam krizi”ne dönüştüğü gözleminden yola çıkılarak, “istihdam yaratmayan büyüme” ile güvencesiz/enformal/kayıtdışı çalışmanın Türkiye’ye özgü süreçler olmadığına dikkat çekiliyor. Üçüncü bölüm, bunalım yıllarında Türkiye’de verimlilik ve bölüşüm ilişkilerine ayrılmış, bu bölümde artık değer ve kâr oranlarının 1988 sonrasındaki seyri irdelenmiştir. Dördüncü bölüm, Türkiye’nin çalışan kesimlerine ilişkin bir durum saptamasıdır. Beşinci bölümde, Türkiye’de çalışma hayatını düzenleyen mevzuat, çalışanların sendikal hakları ve sendikalaşma düzeyine ilişkin gözlem ve değerlendirmeler sunulmaktadır. Altıncı bölümde yer alan anlatı, TEKEL işçilerinin (Türkiye’de işçi sınıfı hareketinin yeni bir yükselişini simgeleyen) 2009-10 direnişi üzerine kurulmuştur. 2000’li yılların giderek tarımda küçük üreticiliğin tasfiyesine ve tarım emekçilerinin yoksullaşmasına varacağı anlaşılan siyasal ve kurumsal düzenlemeleri yedinci bölümde ele alınmaktadır. Sekizinci bölümde, 2000’li yıllarda uygulanmasına geçilen Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın eleştirel bir değerlendirmesi yapılmaktadır. Dokuzuncu bölümde 2009-11 Türkiye’sindeki makroekonomik gelişmeler, ödemeler dengesi ve kamu maliyesi bağlamında gözden geçirilmiş, 2008-9’daki hasıla ve istihdam kayıplarının büyüklüğü ile 2010 “toparlanma”sının kırılganlığı ve sürdürülemezliği vurgulanmıştır. İncelemeyi sonuçlandırıcı paragraflar, onuncu bölümü oluşturmaktadır.